مقاومت الکترونیکی چیست؟

تعاریف اولیه مقاومت یاRESISTOR:

مقاومت در مدار مانند سرعت گیر جهت کاهش ولتاژ و محدود کردن جریان استفاده می شود و مقدار افت ولتاژ طبق قانون اهم محاسبه می گردد : V=I*R

•با R نشان داده می شود .

• واحد آن اهم است .

V مقدار افت ولتاژ روی مقاومت است.

I مقدار جریان محدود شده که باید از مقاومت عبور کند.

R مقدار بزرگی مقاومت است.

روش محاسبه مقدارمقاومت

خوب در تصویر بالا برای اینکه مقدار مقاومتی که قرار بدیم لامپ ما روشن بشه و مشکلی پیش نیاد به این صورت هست که ولتاژ کاری لامپ ما 3 ولت هست و ولتاژ باتری ما 8 ولت است در ابتدا مقدار افت ولتاژ در سر مقاومت را حساب میکنیم 5=3-8 که مقدار افت ولتاژ 5 ولت هست بعد ولتاژ مقاومت را داریم که بنا به فرمول ولتاژ تقسیم بره جریان عبوری از لامپ یا ال ای دی میکنیم که مساوی با 10 اهم میشود

مقاومت ها به دو گروه تقسیم می شوند

1-مقاومت های ثابت :

این گروه اگر خراب نشده باشند در مدار تغییر نمی کنند و خود دو گروه هستند:

-مقاومت فیوزی : اهم آنها در حد صفر و یا از یک کمتر است . مثلا نیم اهم.

-مقاومت های معمولی یا ساده : معمولا مقاومتشان از یک بیشتر است .

2-مقاومت های متغییر :

این گروه متناسب با شرایط تغییر می کنند و سه گروه هستند:

–ولوم : دارای سه پایه می باشد و دارای دسته جهت تغییر آن است.

–پتانسیومتر : دارای سه پایه می باشد و جای پیچ کشتی جهت تغییر آن است.

–سنسورها یا حسگرها (چشم الکترونیکی) :

متناسب با شرایط محیط تغییر می کنند.

•LDR یا فتوسل که با نور مقاومتش کم می شود.

•VDR یا وریستور ، متناسب با سطح ولتاژ مقدار مقاومتش تغییر می کند.

•سنسور حرارتی که دو گروهند:

– Ntc با حرارت مقاومتش کم می شود.

.2PTC با حرارت مقاومتش زیاد می شود.

•MDR با میدان مغناطیسی یا همان آهنربا مقاومتش کم می شود.

•حساس به دود ، حساس به گاز و غیره

مقاوت فیوزی( Fuse ) :

در فیوز پارامتر اهم مهم نیست بلکه پارامتر توان یا حداکثر جریان قابل تحمل و ولتاژ آن مهم است.

کاربرد فیوز :

•حالت سری در مدار :

جنس فیوز طوری ساخته می شود که تا یک حد مشخص جریان و گرما را تحمل می کند که آن حد بصورت ولتاژ و حداکثر جریان روی آن قید می شود و از آن حد به بعد قطع می گردد .

در حالت سری فیوز نقش محافظت از مدار در برابر جریان اضافه را دارد .

در واقع فیوز نقش دروازه ورودی جریان مدار را دارد و با سوختن آن کل جریان قطع می شود واز روی آن می توان به حداکثر جریان مصرفی مدار پی برد.

•حالت موازی در مدار :

فیوز نمی تواند در مدار موازی باشد چون اتصال کوتاه ایجاد می کند .

علت سوختن فیوز :

نوسان یا افزایش ولتاژ ورودی مدار:

در این حالت فقط فیوز تعویض شود مدار کار می کند.

وجود اتصال کوتاه در مدار:

در این حالت باید ابتدا قطعه اتصال کوتاه شده را در مدار پیدا کرد و بعد از تعمیر و رفع اتصال کوتاه فیوز را تعویض نمود.

تست فیوز :

روی رنج 200 اهم (یا رنج بازر)عددی درحد صفر نشان دهد سالم است ولی اگر اهم زیادی نشان دهد و بوق نزند سوخته است.

نکته : در شرایطی خاص ، اگرهنگام تعمیرمدار ،به فیوز دسترسی نداشته باشیم می توانیم به جای آن سیم یا جامپر بزنیم ولی کار چندان درستی نیست . چون محافظ جریان را از دست داده ایم و احتمال سوختن مدار زیاد می شود.

مقاوت معمولی یا ساده :

–شکل و هیکل ظاهری مقاومت ، توان یا همان تحمل در برابر جریان را مشخص می کند نه اهم آنرا. یعنی اگر ظاهر آن ضخیم و بزرگ بود جریان بیشتری را تحمل می کند.

کاربرد مقاومت ساده :

•حالت سری در مدار :

.1همانند سرعت گیر و دستانداز ، جهت کاهش ولتاژ یا ایجاد افت ولتاژ و محدود کردن جریان استفاده می شود . طبق قانون اهم V = I* R

.2در مسیری که امواج وجود دارند ، به همراه خازن نقش فیلتر(RC) دارد . خازن فرکانسهای بالا و مقاومت فرکانسهای پایین را ازخود عبور می دهند.

هنگام تعویض مقاومت سری ، باید باهمان مقدار اهم و همان توان یا توان بیشتر ، جایگزین شود.

•حالت موازی در مدار :

.1به همراه خازن نقش فیلتر دارد (فیلتر RC) .

.2استفاده به عنوان پول داون Pull Down . در مدار گاهی در مسیر پایه های کنترلی و فعال سازی آی سی ها و ترانزیستورها ، بعد از قطع ولتاژ و جریان و غیر فعال کردن آن پایه ، بازهم روی آن پایه جریان و ولتاژ باقی می ماند و باعث اختلال و پارازیت در آن پایه می شود ، که برای تخلیه و حذف آن ، پایه را با یک مقاومت با اهم زیاد به منفی (موازی) متثل می کنیم. که به آن مقاومت پول داون گفته می شود.

هنگام تعویض مقاومت موازی ، می توان آنرا کامل حذف کرد یا باید با همان مقدار جایگزین شود. البته اگر نقش پول داون داشته باشد مقداری بیشتر قرار داده شود مشکلی ندارد.

تست مقاومت :

روی یکی از رنجهای مقاومت ، اهم آن را بدست می آوریم اگر با مقدار نقشه یا مقدار قید شده روی بدنه آن همخوانی داشت یعنی سالم است . درصورتی که اختلاف زیاد باشد (بیشتر از 10 درصد خطا ) مشکل دارد .

.4در هنگام فعال بودن مدار ، با سنجش ولتاژ دو سر یک مقاومت می توان به نتایج زیر دست یافت :

1V1 = V2 =0 یعنی این بخش از مدار برق ندارد

V1 >0 , V2=0 یا V1=0 , V2>0 یا مقاومت موازی است که یک سر آن در مدار به بدنه و منفی متصل است یا مقاومت سوخته که مسیر قطع شده است.

V1=V2>0 یعنی این بخش برق دارد ولی چون جریان ندارد هیچ افتی روی مقاومت نداریم .

V1>V2 و هردو غیر صفر هستند : یعنی در این مسیر جریان برقرار است و جریان از طرف V1 به طرف V2 است .

V1<V2 و هردو غیر صفر هستند : جریان از طرف V2 به طرف V1 است .

در مسیری که مقاومت سری با اهم زیاد وجود داشته باشد ، یعنی ازآن مسیرجریان زیاد نمی تواند عبور کند و این مسیر ، مسیر دیتا و کنترل است و در این مسیر وجود ولتاژ مهم است . این مسیر نمی تواند مسیر تغذیه مدار باشد.

ترکیب مقاومتها:

•سری :جریانها برابر : با هم جمع جبری می شوند
و توان نهایی با توان کمترین آنها برابر می شود.

•موازی:ولتاژها برابر:مقدار نهایی مقاومتها از
کمترین آنها نیز کوچکتر می شود ولی توان با لا می رود.

جریان از مسیری بیشتر رد می شود که اهم کمتری دارد .
و اگر مسیری فقط سیم باشد کل جریان از آن رد می شود .

روش خواندن مقدار مقاومت LMD:

مقاومت را طوری نگه می داریم که رنگهای درصد خطا یا تلرانس سمت راست قرار گیرند سپس از سمت چپ برای رنگهای اول تا یکی مانده به آخر کدش را می نویسیم و برای آخرین رنگ از رنگهای اصلی تعدادی صفر قرار می دهیم .

مقدار خطا را زمانی محاسبه می کنیم که به خرابی مقاومت شک داریم و چون اگر مقاومت نسبت به درصد خطا خیلی بیشتر یا کمتر نشان دهد خراب است.

درصد خطا طلایی 5 در صد است یعنی 5 درصد 5600 می شود 5300و مقاومت با مولتی متر می تواند 5300 اهم بیشتر یا کم تر نشان دهد در غیر اینصورت مقاومت خراب است.